[checklist]برگردان: شادیار عمرانی[/checklist]
[checklist] تعریف:[/checklist]
ایدز یک بیماری مزمن و به طور بالقوه مهلک است که عامل آن ویروس نقص ایمنی انسان (اچ آی وی) است. ویروس اچ آی وی با آسیب رساندن به سیستم ایمنی بدن در توانایی بدن در مقابله با اورگانیسمی که عامل بیماری است اختلال ایجاد می کند.[checklist] این ویروس از طریق ارتباط جنسی و نیز تماس با خون آلوده به این ویروس و یا از مادر به فرزند در دوران بارداری، زایمان و یا شیردهی منتقل می شود. ممکن است سال‌ها طول بکشد تا ویروس اچ آی وی سیستم ایمنی بدن را تا حدی ضعیف کند که بتوان گفت فرد مبتلا به ایدز است.برای ویروس اچ آی وی یا همان ایدز درمانی وجود ندارد، اما داروهایی هست می توانند به سرعت روند پیشرفت بیماری را کُند کنند. این داروها شمار مرگ و میر بر اثر بیماری ایدز را در بسیاری از کشورهای توسعه یافته کاهش داده‌اند. با این حال ویروس اچ آی وی در آفریقا، هاییتی، و بخش‌هایی در آسیا همچنان جمعیت را به یک دهم کاهش می‌دهد.علائم اچ آی وی و ایدز بسته به مرحله‌ی عفونت متفاوت‌اند.
عفونت اولیه:
اکثر افرادی که به ویروس اچ آی وی مبتلا می‌شوند در یک یا دو ماه اول ورود ویروس به بدنشان دچار علائمی مشابه با آنفلوئنزا می‌شوند. این بیماری، که به عفونت اولیه یا اچ آی وی حاد معروف است، ممکن است چند هفته‌ای به طول بینجامد. علائم احتمالی آن عبارت‌اند از:
- تب
- دردها (یا سوزش) عضلانی
- راش (یا لکه های جلدی و پوستی)
- سردرد
- گلودرد
- زخم‌های دهانی یا تناسلی
- انبساط غدد لنفاوی بالاخص در گردن
- درد مفاصل
- تعریق شبانه
- اسهال
گرچه علائم عفونت اولیهء اچ آی وی ممکن است که آن‌قدر خفیف باشد که نادیده انگاشته شود، در این زمان مقدار ویروس در جریان خون (بار ویروسی) به طور خاص بالا است. در نتیجه، عفونت اچ آی وی در مرحلهء اولیهء ابتلا نسبت به مراحل بعدی عفونت مؤثرتر گسترش می‌یابد.
عفونت نهفتۀ بالینی:
در برخی افراد، در دوران اچ آی وی نهفتۀ بالینی تورم مداوم گره‌های لنفاوی پدید می‌آید. در غیر این صورت، هیچ نشانه و علامت خاصی وجود ندارد. با این حال اچ آی وی در بدن در شکل ویروسی آزاد و در گلوبولهای سفید مبتلا باقی می ماند.عفونت نهفتۀ بالینی عموماً هشت تا 10 سال به طول می انجامد. افراد کمی حتا بیش از این مدت در این مرحله باقی می‌مانند، اما غالباً بیماریشان بسیار زودتر از این زمان به بیماری سخت‌تری پیشرفت می‌کند.
عفونت اچ آی وی علامتدار در مراحل اولیه
زمانی که ویروس به تکثیر و آسیب رساندن به سلول‌های ایمنی ادامه می‌دهد، ممکن است در فرد عفونت‌های جزئی و علائم مزمنی از قبیل موارد زیر پیشرفت کند:
- تب
- خستگی
- تورم غدد لنفاوی ( که اغلب یکی از علائم اولیۀ عفونت اچ آی وی است)
- اسهال
- کاهش وزن
- سرفه و نفس تنگی
پیشروی به سمت ایدز
اگر فرد تحت هیچ‌گونه درمان برای عفونت اچ آی وی قرار نگیرد، عموماً بیماری در مدت حدود 10 سال پیشرفت کرده و به ایدز منجر می‌شود. تا زمانی که ایدز در فرد پیشرفت کند، سیستم دفاعی او به شدت آسیب دیده است و او را مستعد ابتلا به عفونت‌های فرصت طلب می‌کند. این عفونت‌ها آن دسته از بیماری‌ها هستند که در یک فرد با سیستم ایمنی سالم مشکلی ایجاد نمی‌کنند. نشانه‌ها و علائم برخی از این عفونت‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تعرق زیاد شبانه
- لرز یا تب بالاتر از 38 درجه سانتی گراد (100 درجه فارنهایت)
- سرفه و نفس تنگی
- اسهال مزمن
- لکه های سفید مقاوم یا قاچ‌های غیر معمول روی زبان یا در دهان
- سردرد
- خستگی مداوم بی دلیل
- تاری دید یا دوبینی
- کاهش وزن
- راش‌ها (لک‌ها) یا برجستگی‌های پوستی
زمان مراجعه به پزشک
اگر فکر می‌کنید که ممکن است به ویروس اچ آی وی آلوده شده باشید یا در معرض خطر ابتلا به ویروس قرار دارید، هر چه زودتر به مرکز ارائۀ مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید.
عوامل
دانشمندان بر این باورند که اولین بار ویروسی مشابه اچ آی وی در جمعیتی از شامپانزه‌ها و میمون‌های آفریقا، جایی که برای خوراک شکار می‌شوند، پدید آمد. تماس با خون میمون آلوده در زمان سلاخی و پخت ممکن است شرایط را برای ویروس آماده کرده باشد تا به بدن انسان انتقال یافته و به اچ آی وی تبدیل شود.
چگونه اچ آی وی به ایدز تبدیل می‌شود؟
اچ آی وی سلول‌های CD4 را که نوعی از گلبول‌های سفید خون هستند که نقش زیادی در کمک به بدن در مقابله با بیماری را بازی می‌کنند، از بین می برد.هر چقدر تعداد سلول‌های CD4 بیش‌تری کشته شوند، سیستم ایمنی فرد ضعیف‌تر می‌شود. فرد ممکن است تا سال‌ها پیش از این‌که وارد مرحلۀ ایدز شود مبتلا به عفونت اچ آی وی باشد. افرادی که عفونت اچ آی وی آن‌ها تا مرحلۀ ایدز پیشرفت کرده است و زمانی که شمار CD4 آن‌ها به کمتر از 200 رسیده است عوارض مشخصۀ ایدز را تجربه می کنند؛ عوارضی چون:
- ذات الریه نیوموسیستیس
- سیتومگالو ویروس
- سل
- تاکسوپلاسموس
- کریپتوسپوریدیوزیس
چگونگی انتقال اچ آی وی:
برای ابتلا به ویروس اچ آی وی باید خون آلوده، مایع منی یا ترشحات واژن آلوده وارد بدن فرد شود. ویروس از طریق تماس‌های معمولی چون آغوش کشیدن، بوسیدن، رقصیدن، یا دست دادن با کسی که مبتلا به اچ آی وی یا ایدز است منتقل نمی‌شود. این ویروس از طریق هوا، آب و گزش حشرات نیز انتقال نمی‌یابد.
فرد از طرق مختلفی ممکن است به اچ آی وی آلوده شود. از جمله:
- در هنگام رابطۀ جنسی: فرد ممکن است بر اثر رابطۀ جنسی واژنی، مقعدی، و یا دهانی با فرد آلوده‌ای که خون، مایع منی یا ترشحات واژنی او به بدنش وارد شود مبتلا گردد. این ویروس می تواند از راه زخم‌های دهانی یا پارگی‌های کوچک که گاهی در مقعد یا واژن در هنگام فعالیت جنسی به وجود می‌آیند وارد بدن فرد شود.
- انتقال خون: در برخی از موارد، این ویروس ممکن است از طریق انتقال خون منتقل شود. بیمارستان‌های آمریکا و بانک‌های خون امروزه ذخایر خون را برای آنتی‌بادی اچ آی وی غربالگری می‌کنند، پس این خطر بسیار کم است.
- اشتراک سوزن: اچ آی وی می تواند از طریق سوزن و سرنگ آلوده به خون آلوده منتقل شود. اشتراک متعلقات داروهای وریدی فرد را در معرض خطر زیاد اچ آی وی و دیگر بیماری‌های عفونی مانند هپاتیت قرار می‌دهند.
- از مادر به فرزند: مادران آلوده می توانند در دوران بارداری یا زایمان و یا شیردهی نوزاد خود را آلوده کنند. اما چنان‌ه زنان در دوران بارداری تحت درمان ویروس اچ آی وی قرار بگیرند خطر ابتلای نوزادشان به اندازۀ قابل توجهی پایین می‌آید.
علائم اولیۀ اچ آی وی کدامند؟
چه زمانی اولین علائم اچ آی وی بروز می‌کنند؟
علائم اولیۀ اچ آی وی معمولاً طی یک یا دو ماه پس از ابتلا پدیدار می‌شوند. در بسیاری از افراد، این علائم عبارتند از:
- تب
- سردرد
- خستگی
- غدد لنفاوی متورم
- راش ( لک‌های جلدی)
این علائم اولیۀ اچ آی وی معمولاً طی یک هفته تا یک‌ماه ناپدید می‌شوند و اغلب با دیگر عفونت‌های ویروسی اشتباه گرفته می‌شوند. در این مدت، بیماری فرد به شدت مسری است. علائم ماندگارتر و سخت‌تر عفوتا اچ آی وی ممکن است تا سال‌ها پس از عفونت اولیه ظاهر نشوند.علائمی که نشانگر مرحلۀ اولیۀ عفونت اچ آی وی هستند به شدت رایج اند. فرد اغلب نمی‌تواند آن‌ها را از علائم دیگر عفونت‌های ویروسی تشخیص دهد. همچنین در برخی از افراد مبتلا به اچ آی وی علائم اولیه مشاهده نمی‌شود. اگر شما نگران هستید که ممکن است در معرض ویروس اچ آی وی قرار گرفته باشید، گزینه‌های آزمایش خود را با پزشکتان در میان بگذارید.
این مقاله به همت پرسنل کلینیک مایو تهیه شده است.
[/checklist]